ام اس چیست ، چالش ها و علائم ، روش های درمان

یکی از شایع ترین بیماری های پیشرونده سیستم اعصاب مرکزی است که در پی از بین رفتن غشای پوشاننده ی سلول های اعصاب مرکزی شامل مغز و نخاع رخ میدهد .

غشای پوشاننده سلول های عصبی یا نورون ها در دستگاه عصبی مرکزی میلین بوده که با ایجاد مناطقی تحت عنوان گره رانویه در طول سلول عصبی باعث افزایش سرعت انتقال پیام های عصبی در طول هر سلول و در نتیجه در سراسر بدن می شوند بنابر این بدیهی است که با ازبین رفتن این مناطق سرعت انتقال پیام های عصبی کاهش یابد که نتیجه آن کاهش سرعت عملکردهای حسی – حرکتی بیماران مبتلا خواهد بود . در آخرین مطالعات شیوع این عارضه در ایران بین ۵ تا ۷۴ نفر در هر ۱۰۰هزار نفر گزارش شده و این در حالی است که شیوع ام اس بر خلاف اکثر بیماری های سیستم عصبی در خانم ها ۴ برابر آقایان است .

بازه سنی معمول آغاز این بیماری از سنین ۲۰الی۶۰ سالگی بوده و اکثر بیماران اولین علایم این عارضه را در سنین جوانی تجربه می کنند . با توجه به آن که این بیماری سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می دهد بنابراین سبب بروز علایم بیماری در تمام سیستم های بدنی خواهد شد عمده علایم این عارضه به این شرح است:

ضعف و یا فلجی اندام ها به خصوص اندام های تحتانی

تجربه حس گزگز و مورمور شدن دست ها و پا ها

اختلالات بلع شامل مشکل در جویدن و بلعیدن غذا و آبریزش دهان

سرفه های مکرر هنگام بلع غذا

اختلالات صوت شامل خشونت صدا و دو صدایی شدن و یا فلج تارهای صوتی

دیزارتری یا گفتار فلجی شامل تغییر بلندی و سرعت گفتار و گفتار بریده بریده

کاهش یا افزایش غیرقابل کنترل بلندی صدا

اختلالات شناختی شامل ضعف توجه و تمرکز ,حافظه و تصمیم گیری

ضعف در حافظه به صورت نقایص حافظه کوتاه و بلند مدت و همچنین نقایص حافظه عملکردی نمود پیدا می کنند

نقایص حافظه کوتاه مدت به آن صورت است که فرد در بازیابی اتفاقات و مواردی که در دقایق اخیر رخ داده ناتوان است  به طور مثال اگر چند کلمه به فرد بگویید ئ پس از چند ثانیه از او بخواهید تکرار کند در به یادآوری آن ها نا توان است.

نقایص مربوط به حافظه بلندمدت فرد ممکن است وقایع مربوط به هفته گذشته و حتی نام افراد را به خاطر نیاورند.

حافظه عملکردی یا working memory مانند ظرفی جهت ترکیب اطلاعات حافظه و استخراج اطلاعات شخصی سازی شده است به طور مثال فرد بتواند از بین مواردی که نام بردید فقط موردی خاص را به یاد آورده و بنامد .

اختلالات زبانی شامل نقص نامیدن اشیاء و افراد , کوتاهی جملات ,ناتوانی در  تعریف و بازگویی داستان

نامیدن توانایی است که طی آن فرد باید نام موارد مختلف را بگوید به طور مثال تصویر اشیا مختلف را نشان دهید تا فرد نام آن را بگوید، افراد دارای ام اس در نامیدن سریع دچار مشکل شده و زمان بیشتر از معمول را جهت یادآوری نام موارد صرف می کنند.

جملات افراد بیمار کوتاه تر از سایریت است و معمولا حروف اضافه و قید ها را حذف می کنند.

در تعریف و بازگویی داستان و وقایع افراد دارای اختلالات شناختی مانند بعضی از افراد دارای بیماری ام اس توانایی تمایز گذاری بین موارد مهم و حاشیه ای را نداشته و اغلب به جزئیات غیر مهم می پردازند .

با توجه به تاثیر غیر قابل انکار وضعیت روحی و احساسی افراد بر سیر پیشرفت و یا یهبود بیماری لازم است که افراد دارای این عارضه از نظر موارد روانشناختی مورد حمایت قرار گیرند .

طبق مطالعات اخیر گرما نیز ممکن است باعث تشدید علائم عصب شناختی این بیماران شود.

علائمی که معمولا زودتر از سایر علائم بروز پیدا می کنند :

احساس خستگی مفرط

درد

سوزن سوزن شدن اندام ها به خصوص دست و پا ( خواب رفتن )

مشکل در صحبت کردن و غذا خوردن

ناتوانی در انجام اموری که در آن ها توان مند بودند

فراموشی

سرگیجه و تهوع

افسردگی در بیماران ام اس :

اکثر افراد مبتلا به ام اس دچار افسردگی می شوند، در واقع احتمال ابتلا به افسردگی در این بیماران نسبت به همتایان طبیعی ۷۰% بیشتر است. این مسئله ممکن است تطبیق یافتن بیمار با شرایط و وضعیتش پس از تشخیص بیماری را پیچیده کند.

مواجهه با چالش های مداوم بیماری ام اس  ممکن است گاهی دشوار باشد و افسردگی کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد . به همین دلیل افسردگی نیز باید در کنار خود بیماری کنترل شود.

اثر ورزش بر ام اس :

ورزش می تواند به کاهش علائم بیماری کمک کند ، اما رعایت نکاتی بسیار حائز اهمیت است . مهمترین مورد این است که زیاده روی نکنید چون فعالیت های فیزیکی شدید باعث تشدید علائم بیماری خواهد شد . علاوه بر تاثیرات مثبت ورزش بر سلامت جسمی بیماران ، ورزش تاثیر مثبتی بر سلامت روحی و روانی بیماران داشته و همچنین باعث افزایش امید به زندگی بیماران خواهد شد .

تیم درمانی بیماران دارای ام اس شامل متخصصان حوزه توانبخشی ( فیزیوتراپیست ، کاردرمانگر و گفتاردرمانگر ) ، روانپزشک و روانشناس و متخصص مغز و اعصاب هستند.

نویسنده : محسن میارکیانی ( کارشناس ارشد گفتاردرمانی )